Polska szarpie za cugle. Spojrzenie z Zachodu i ze Wschodu

Szanowni Państwo!

Tuż po wygranej Prawa i Sprawiedliwości w wyborach parlamentarnych słynny brytyjski historyk i znawca naszego kraju, Timothy Garton Ash, opublikował na łamach dziennika „The Guardian” artykuł, w którym nawoływał, by powstrzymać się z krytyczną oceną nowej władzy. „Pomimo zwycięstwa Prawa i Sprawiedliwości, w kraju wciąż nie brak sił wspierających wartości liberalne, konstytucyjne i europejskie”.

Jednak już niespełna trzy miesiące później ten sam autor ostrzegał, że „filary polskiej demokracji są niszczone”. Jego zdaniem zmiany przeprowadzane przez Prawo i Sprawiedliwość są zbyt gwałtowne, a przyjaciele Polski – do których sam również się zalicza – mają obowiązek piętnować działania nowych władz. Skąd tak radykalna zmiana tonu?

„Tak jak wiele innych osób pomyliłem się, twierdząc, że istnieje przynajmniej szansa, by nowa władza w Polsce miała charakter umiarkowany i pragmatyczny”, tłumaczy Garton Ash w rozmowie z Karoliną Wigurą. Zdaniem Asha, Polska staje dziś przed niebezpieczeństwem samowykluczenia z europejskiej wspólnoty. Zagrożenie jest tym większe, że wobec rozlicznych kryzysów nękających UE, w państwach założycielskich Unii coraz głośniejsze stają się głosy nawołujące do ściślejszej integracji tych właśnie krajów z wyłączeniem nieprzewidywalnych państw Europy Wschodniej, a może również Brytyjczyków. Dla Polski takie rozwiązanie wiązałoby się z trwałą degradacją do europejskiej drugiej, a może i trzeciej ligi.

Tymczasem z tego właśnie położenia od lat próbuje wyrwać się Ukraina ciążąca w kierunku europejskiego centrum. Z perspektywy naszego wschodniego sąsiada zachowanie polskiego rządu w jest całkowicie niezrozumiałe. „Podczas gdy Kijów idzie w stronę Berlina, Warszawa się od niego oddala – na tym polega zasadnicza sprzeczność interesów Kijowa i Warszawy pod rządami PiS-u” – twierdzi Jarosław Hrycak. Zdaniem ukraińskiego historyka, w tej sytuacji Polska i Ukraina pozostaną sojusznikami jedynie na poziomie deklaracji – im bowiem słabsza pozycja naszego kraju we Wspólnocie, im bardziej Polska rozdrabnia się w wewnątrzunijnych sporach, tym mniej atrakcyjna staje się jako pomost mogący połączyć Ukrainę z Zachodem.

„Do roku 2014 Polska była jednym z największych europejskich graczy: krajem stabilnym zarówno gospodarczo, jak i politycznie, aspirującym do roli lidera całego regionu. Dziś widzę, jak Polska kurczy się, gra w małą politykę”, przekonuje Hrycak.

Te dwie różne perspektywy z przeciwległych krańców Europy, ze Wschodu i z Zachodu, są odzwierciedleniem niepokojów związanych nie tylko ze stanem polskiej demokracji, lecz także kondycją Unii Europejskiej jako takiej.

Wspólnota staje dziś wobec wyzwań o skali niespotykanej w jej historii, z którymi nawet najsilniejsze państwa kontynentu – z Niemcami i Francją na czele – nie będą mogły poradzić sobie samodzielnie. Wiele wskazuje na to, że doprowadzą one do poważnego przesilenia politycznego i być może końca UE w formie, jaką znaliśmy do tej pory. Polska może zyskać na tych przemianach tylko i wyłącznie wówczas, gdy będzie w samym ich centrum, twierdzą zgodnie obaj nasi rozmówcy. Niestety jak na razie nasza dyplomacja zdaje się tego nie dostrzegać.

Zapraszamy do lektury!

Łukasz Pawłowski

Stopka numeru:

Koncepcja Tematu Tygodnia: Karolina Wigura, Jarosław Kuisz.

Opracowanie: Karolina Wigura, Łukasz Pawłowski, Julian Kania, Eliza Rutynowska, Jan Olejnik.

Ilustracje: Katarzyna Urbaniak. [http://www.katarzynaurbaniak.blogspot.com/]

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

Wesprzyj Kulturę Liberalną