0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close

KULTURA LIBERALNA > Temat tygodnia > Polsko-żydowska rewolucja kopernikańska?...

Polsko-żydowska rewolucja kopernikańska? O Muzeum raz jeszcze

Redakcja "Kultury Liberalnej"

Szanowni Państwo,

przed chwilą usłyszeliśmy o wielkim sukcesie filmu „Ida” Pawła Pawlikowskiego, który zdobył aż pięć Europejskich Nagród Filmowych, w tym w kategorii najlepszy film. Obraz, o którym początkowo mówiono, że zamyka dyskusję o stosunkach polsko-żydowskich, paradoksalnie wzbogacił ją i wzmocnił. Bez wątpienia wielu widzom zapadnie w pamięć właśnie ten obraz powojennych relacji polsko-żydowskich.

Trzy tygodnie temu omawialiśmy interesujący konsensus w ocenach otwarcia w Warszawie Muzeum Historii Żydów Polskich. Co do pozytywnej oceny placówki zapanowała, jak mówi jeden z naszych dzisiejszych rozmówców, niemal powszechna zgoda rozpościerająca się od prawicy po lewicę, od Polski, przez Europę Zachodnią i Amerykę, po Izrael, od tabloidów po ambitne kwartalniki, od nowojorskiej czy paryskiej prasy po gazety powiatowe. Paradoksem jest występowanie na Zachodzie zjawiska zwanego „nowym antysemityzmem”. W tym roku widzieliśmy nawet antysemickie zamieszki na ulicach europejskich miast. W niespodziewany sposób odżywa na terytorium europejskim konflikt palestyńsko-izraelski, jako że poglądy antysemickie reprezentuje wiele osób w tym sporze sympatyzujących ze stroną palestyńską.

Wówczas specyfikę ogólnonarodowej zgody wokół Muzeum Historii Żydów Polskich – budowanego przecież na tle kulturowego antysemityzmu na ziemiach polskich – odkrywali dla Państwa Katarzyna Kasia, Sergiusz Kowalski i Aleksander Smolar. Dziś rozmawiamy z trzema kolejnymi znawcami tej tematyki.

Jan Tomasz Gross, autor kontrowersyjnych „Sąsiadów” i „Strachu”, uznaje, że w przeciągu ostatnich kilkunastu lat w relacjach polsko-żydowskich dokonała się „rewolucja kopernikańska”. Socjolog w rozmowie z „Kulturą Liberalną” swobodnie posługuje się pojęciami takimi jak sprawiedliwość i moralność. Pokazuje przy tym, jak idee te zostały wplecione w mechanizm przełamania narracji historycznej mającej na celu oczyszczenie stosunków polsko-żydowskich z masy stereotypów i uprzedzeń.

Do innych wniosków dochodzi Ireneusz Krzemiński. Zdaniem warszawskiego socjologa antysemityzm odgrywa obecnie marginalną rolę, ale specyficzne okoliczności polityczne mogą go bardzo łatwo reanimować. Ireneusz Krzemiński polemizuje jednocześnie z tezami Aleksandra Smolara, pokazując, że antysemityzm posiada w Polsce wyraźną reprezentację polityczno-partyjną. W wizji porządkowania rzeczywistości społecznej zgodnej z wykładnią (zyskującej coraz większe poparcie społeczne) myśli narodowej antyżydowskość nadal odgrywa rolę konstytutywną.

Z kolei historyk i dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich Dariusz Stola proponuje inne klucze do zrozumienia konsensusu dotyczącego Polin. Jego zdaniem wielu Polaków obawiało się, że placówka będzie atakować ich honor, stosować pedagogikę wstydu – albo przeciwnie, tuszować ciemne strony stosunków polsko-żydowskich. Mówi również o tym, że Muzeum było dla III RP nie tylko testem ideowym, ale i finansowo-menedżerskim: jest to jeden z najpotężniejszych projektów muzealniczych ostatniego 25-lecia – nie do pomyślenia jeszcze dekadę czy dwie temu.

Zapraszamy Państwa do lektury!

Redakcja

Stopka numeru:

Autor koncepcji Tematu tygodnia: Karolina Wigura

Współpraca: Iza Mrzygłód, Monika Helak, Anna Olmińska

Ilustracje: Kamil Burman [http://one-of-none.com/]

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

SKOMENTUJ

Nr 310

(50/2014)
16 grudnia 2014

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

KOMENTARZE



WAŻNE TEMATY:

TEMATY TYGODNIA

drukuj