KULTURA LIBERALNA > Temat tygodnia > Wk***wienie rośnie
Wk***wienie rośnie
Łukasz Pawłowski: Ty jesteś jeszcze z PRL czy już z III RP?
Paweł Sołtys: Jestem z pokolenia w rozkroku, ostatniego, które świadomie pamięta jeszcze PRL. W 1989 roku miałem 11 lat, całe wczesne dzieciństwo przypadło mi na Polskę Ludową. W rozmowach z młodszymi kolegami ze zdziwieniem łapię się na tym, że kiedy opowiadam im o czymś z poprzedniego ustroju, to dla nich jest bajka o żelaznym wilku. Ich wyobrażenie o PRL-u jest komiksowe.
Czyli jakie?
Mówią kliszami. Dla nich PRL to są te rzeczy, które dziś najczęściej pokazuje się w telewizji: ocet, milicja i polewaczki. To wszystko oczywiście było, ale gdyby było tylko to, ten system pewnie utrzymałby się przez pół roku, a nie prawie 50 lat.
Ktoś niedawno zwrócił mi uwagę, że mam już więcej lat, niż minęło od początku II wojny światowej do moich urodzin. A przecież druga wojna światowa to dla mnie zamierzchłe czasy. Dla młodych ludzi dziś rok, powiedzmy, 1985, to prehistoria. W związku z tym rozmowy na ten temat są dziwne, a niekiedy wręcz śmieszne.
W twoich opowiadaniach postacie z PRL-u są obecne, bo akcja zwykle toczy się albo przed rokiem ‘89, albo w latach 90. Ale w ogóle nie ma w nich sporu o PRL w takim natężeniu jak dziś. W opowiadaniu „Lena” ktoś mówi o sąsiedzie z klatki, że to „stary komuch”, ale z drugiej strony, sąsiad i „ma wartburga”, więc jakby co, to pomoże, bo „przecież sąsiad i człowiek, my tu wszyscy ludzie”. W innym jest Marian, były milicjant, który przy wódce „bez chamstwa” wyśmiewa Romka Szklarza i opowiada historie kryminalne z czasów PRL. Polska Ludowa jest widocznym tłem, ale ci ludzie nadal ze sobą rozmawiają.
Tak to pamiętam. Pod koniec lat 80. i na początku 90. nie przypominam sobie takiego podziału na plemiona jak dziś.
Dziś PRL dzieli nas bardziej niż wtedy?
Tak mi się wydaje. Ale moje opowiadania to nie jest historia polityczna czy społeczna, tylko tło do historyjek o ludziach. Tak się złożyło, że one dzieją się głównie w latach 90. czy w PRL-u, ale nie miałem ambicji tworzenia analizy socjologiczno-historycznej. To proza.
Chcesz powiedzieć, że te historie mogłyby mieć miejsce kiedykolwiek, na przykład dziś?
Nie mogłyby, ale raczej z przyczyn rozwoju technologicznego niż politycznego. Dziś przenieśliśmy się do zamkniętych pomieszczeń, komputerów i komórek. Ja opisuję czas do tego przeskoku technologicznego. Oczywiście, w książce są też jakieś współczesne rzeczy, ale zwykle kończą się wtedy, gdy przenieśliśmy się do cyfrowego świata, a dzieciaki zniknęły z podwórek. Dla mnie końcem świata, który znałem, nie jest – o dziwo – upadek komuny, tylko bardzo poważna zmiana technologiczna gdzieś z początku lat 2000.
Mówisz, że jesteś ostatnim pokoleniem w rozkroku między PRL a III RP. Co jeszcze łączy ludzi z twojego pokolenia?
Rozmowa o pokoleniach jest zawsze niebezpieczna. W piosence „Carlos” napisałem, że „nie mamy żadnych rad dla żadnych pokoleń, bo pokolenia to czarci chwyt”. Łatwo jest powiedzieć, że ludzie urodzeni w latach 70. mają wspólny los, ale ten „los” zupełnie inaczej wyglądał w Warszawie, a inaczej w Żaganiu, Nakle czy innych małych ośrodkach. Transformacja miała w tych miejscach zupełnie inne skutki. Zrozumiałem to, kiedy zacząłem jeździć po Polsce z koncertami. A grałem chyba wszędzie – w kilkuset miejscowościach. Kiedy rozmawiałem ze swoimi rówieśnikami, okazywało się, że nasze wspomnienia z lat 90. są bardzo różne.
W jakim sensie?
U nas po 1989 roku padła na przykład Huta Warszawa, ludzie tracili dobre prace i musieli iść do gorszych, ale nie było tak, że pół miasta lądowało na bruku. A w Nakle tak było. Upadły zakłady mięsne i nagle miasto zaczęło wymierać, ludzie zaczęli uciekać. Tam można skończyć średnią szkołę i potem pracować w ciucholandzie, policji albo uciec na studia lub do pracy do większego miasta. Takiego doświadczenia – nagłego upadku starego świata – nie miałem. Jeszcze wyraźniej widać to w miejscach, gdzie kiedyś były duże PGR-y. To jeżdżenie po Polsce dużo mi dało. Pozwoliło mi wyjść z mojej bańki.
A jaka jest twoja bańka? Ty jesteś… elitą?
Nie, nigdy się nie czułem. Sama Warszawa jest bańką. Jeśli nie jeździsz po Polsce i uważasz, że Polska jest odbiciem Warszawy, to bardzo się zdziwisz.
Co mnie ma zdziwić? To, że tych ludzi nie interesują spory, którymi my się emocjonujemy?
Więcej. O wielu konfliktach, które nam się wydają ważne, ci ludzie w ogóle nie wiedzą.
Na przykład?
Kwestie światopoglądowe, które w Warszawie się tkają. Spory o to, czy coś jest prawdziwą, czy nieprawdziwą lewicą. Dla wielu ludzi tego typu rozkminki w ogóle nie istnieją, a jeśli już, to jako powód do żartów.
Bardzo ważne sprawy – równouprawnienie kobiet, mniejszości seksualnych – nawet dla ludzi o lewicowych poglądach często są na dalekim planie. Bo na pierwszym zostają sprawy bytowe – to, że nie ma pracy albo praca jest uwłaczająca i nisko płatna.
Fot. Humusak. Źródło: Pixabay.com
W latach 90. było o wiele gorzej. Czy twoim zdaniem ludzie już zapomnieli, czy idealizują te czasy, mówią sobie, że chociaż było biednie, to byliśmy w tym razem i nie było takiego zróżnicowania, bo dopiero wychodziliśmy z PRL-u.
To kilka opowieści albo raczej ta sama opowieść, która jest inna w zależności od tego, kto ją opowiada. Jest opowieść o tym, że lata 90. to wydobycie się z szarości i biedy PRL-u. Pierwsze możliwości podróżowania, kolorowe półki. Pamiętam ten zachwyt.
Zbierałeś puszki po piwie?
Ja akurat nie, ale koledzy zbierali. Pamiętam, jak pod koniec lat 80. pojawiły się na ulicach Warszawy przyczepy, na których sprzedawano towary z Zachodu – papierosy, słodycze i colę w małych puszkach. Z jakiegoś powodu byłem przekonany, że ta cola jest tysiąc razy lepsza niż ta ze sklepu Społem. I ona faktycznie smakowała mi bardziej, co jest oczywiście niemożliwe. Pamiętam, jak zerwaliśmy się z lekcji, żeby pojechać na otwarcie pierwszego McDonalda. Mieliśmy po 12–13 lat i poszliśmy na wagary. To była Ameryka. Jakbyś nagle znalazł się w tych filmach, które do tej pory oglądałeś na VHS.
To jest jedna opowieść…
Druga mówi o tym, jak pada fabryka czy PGR, a ludzie, którzy żyli stosunkowo dobrze, nagle znajdują się – w ciągu roku, dwóch – w głębokiej biedzie. Pamiętam, jak w latach 90. padło hasło „homo sovieticus”. Że niby to ludzie, którzy nie umieją i nie chcą być przedsiębiorczy. Po pierwsze, wielu z nich nie miało żadnych szans, żeby być przedsiębiorczym, bo co innego jest Warszawa, a co innego jakaś mała wieś. A po drugie, skąd oni mieli się tego nauczyć, nagle, w rok? Są ludzie, którzy mają w sobie taki bigiel, ale to jest promil. Większość nie była do tego przygotowywana. Pracowali w fabrykach i ten świat się załamał. To też jest opowieść o latach 90.
I wciąż ją słyszysz, kiedy jeździsz z koncertami i rozmawiasz z młodszymi ludźmi?
Raczej z takimi w moim wieku. Od młodszych często słyszę opowieść o beznadziei małych miasteczek, ale oni nie pamiętają już, kiedy to się zaczęło i skąd się to wzięło. Słyszę, że „jesteśmy w dupie i chcemy wyjechać”.
Ale nie wyjeżdżają…
Wyjeżdżają! To charakterystyczne, że na koncertach są ludzie w wieku „do końca szkół średnich”, a potem już czterdziestolatkowie, którzy nie wyjechali, bo mają rodziny. Albo ludzie, którzy przyszli na koncert, bo akurat przyjechali do rodziny, z Anglii albo z Niemiec. To jest bardzo, bardzo częste. Przychodzą na koncert, pytam, skąd są, a oni mówią, że z Luton, Birmingham czy innego Dublina. To jest przesmutne – nie ma młodych ludzi w wieku pozaszkolnym. Wszyscy spieprzają albo na studia, albo do roboty.
Kiedy gdzieś lądujemy, na początku rozmowy często pytam: „Ile jest u was mieszkańców?”. Zazwyczaj odpowiedź jest mniej więcej taka: „Oficjalnie 96 tysięcy, a tak naprawdę 50”. A gdzie są pozostali? Są zameldowani, ale już ich tu nie ma.
Dla mnie końcem świata, który znałem, nie jest – o dziwo – upadek komuny, tylko bardzo poważna zmiana technologiczna gdzieś z początku lat 2000.
Jak to się stało, że Polska polityka wciąż kręci się wokół PRL-u, chociaż „zwykli” ludzie w ogóle PRL-u nie pamiętają, a ich realne problemy leżą zupełnie gdzie indziej?
Nasi politycy i ci, którzy najbardziej gardłują w internecie, sprawiają wrażenie, jakby ich głos był bardzo silny. A ten głos w istocie jest słaby. Ludzie, którzy się PRL-em nie zajmują, nie gardłują na ten temat. Nie piszą w sieci: „Ch***j nas to obchodzi”, tylko odpuszczają. W związku z tym mamy wrażenie, że wciąż wszyscy myślą tylko o tym, kto był agentem i „komuchem”, chociaż tak naprawdę dla większości ludzi to jest nieważne. Dla mnie to też jest nieważne.
A co jest ważne?
Ja bym chciał, żeby politycy zajmowali się tym, że się woda w Polsce kończy i mamy coraz mniej lasów, a nie tym, kto w roku ‘80 donosił. To było 38 lat temu!
Ale słyszymy, że „zatruwa” nas do dziś.
Ludzie posługują się jakimiś fantazmatami, nauczyli się jakichś regułek na temat PRL-u i je powtarzają. To jest polska kawiarniana dyskusja, która ma „zaorać” drugą stronę. Chodzi o to, żeby moje ostatnie zdanie było tak mocne, że zrzuci przeciwnika z krzesła. Ale nie dochodzimy do niczego nowego i nie wysnuwamy wniosków na przyszłość.
Dokładnie to samo działo się w międzywojennych salonach i prasie. Wtedy też byli ludzie, którzy zauważali, że w Polsce ciągle biglujemy się tym, czy ktoś był agentem ochrany pod zaborami, zamiast zastanawiać się, co zrobić z przyszłością. Aż wreszcie w 1939 roku wszystko nagle się skończyło. Mam wrażenie, że teraz robimy to samo. Nie myślimy o tym, jak współpracować z Unią Europejską, ze Stanami Zjednoczonymi, jak ułożyć relacje z Rosją, ale zastanawiamy się nad tym, co się stało czterdzieści lat temu. Więcej, pojawia się paranoiczna narracja, że wszystko, absolutnie wszystko wyrasta stamtąd.
A nie wyrasta?
Część wielkich pieniędzy na pewno tak. Ale co z tego?
Pisałeś piosenki o patologiach warszawskiej reprywatyzacji. One mają swoje źródło w PRL.
Zgoda, ale zamiast się tym pałować, po prostu napiszmy nowe prawo. Nie po to, żeby na kimś się zemścić lub zadośćuczynić jednym czy drugim – bo tego często już niestety nie da się zrobić – ale żeby miało to sens dla tych, którzy żyją tu dziś i dla przyszłych pokoleń.
Nie jestem krytykiem transformacji en bloc, nie uważam, że wszystko zostało spieprzone. Ale jeśli miałbym o coś oskarżać III RP, to byłoby zaniedbanie edukacji. I płacimy za to cenę.
Edukacji na jakiś konkretny temat?
Jako takiej. I szkolnictwo wyższe i szkoły średnie są na niższym poziomie. Absolutnie upadł prestiż zawodu nauczyciela. Za PRL-u nauczyciele nie zarabiali dobrze, ale zawód był stosunkowo prestiżowy. Przez to „liberalne” przesunięcie, fakt, że wtłaczano nam do głów, że zwycięzcami w tym nowym świecie są ludzie zajmujący się czymś innym, przedsiębiorczością i biznesem, ci wszyscy mityczni „self-made mani”, nauczyciele zostali zepchnięci do kategorii przegrywów. I to jest jedna rzecz.
Druga leży w tym, że za komuny edukacja była naiwna i wyśmiewana za te wszystkie hasła o socjalizmie, ale jednak opowiadano o jakiejś wspólnocie. Nawet jeśli ludzie puszczali to mimo uszu, to cały czas byli zanurzeni w opowieści o tym, że nie pieniądze są najważniejsze, tylko jakaś wspólnota, że warto pomagać słabszym. To było naiwne i nieprawdziwe w tym sensie, że państwo socjalistyczne tak nie funkcjonowało. Ale mówiono o tym. Po roku 1989 ta opowieść została skompromitowana, ale nic na to miejsce nie weszło. Próbowała wejść narracja katolicko-narodowa.
Nadal próbuje…
Ale wspólnotowy wymiar jest w niej bardzo słaby. Silniejsze są emocje powstańczo-bitewne albo stricte religijne. Nie ma w niej opowieści o tym, że jesteśmy jakąś wspólnotą, która powinna sobie nawzajem pomagać.
Wygrała więc opowieść o indywidualnej przedsiębiorczości. Pamiętam, że w liceum moja wychowawczyni zapraszała nas do domu i opowiadała – co dziś wydaje się całkowicie niewiarygodne – o Amwayu…
O czym?
Okazało się, że jest wkręcona w Amwaya.
Ale po co – chciała wam coś sprzedać?
Nie… właściwie nie wiem, po co to było. Jakiś rodzaj edukacji obywatelskiej, pokazanie, że kapitalizm jest spoko. I żeby było jasne: ja nie mówię, że kapitalizm nie jest spoko, tylko że nic oprócz tego nie próbowano nam opowiedzieć.
I…?
I wyrosło pokolenie, które w ogóle nie rozumie pojęcia wspólnoty. To drugi sens, w jakim edukacja została zarzucona.
Bo nie powiedzieliśmy sobie, o co w tym państwie chodzi: czym ono ma być i po co to wszystko?
Tak. Polska jest demokratyczna i dla wielu ludzi – szczególnie starszych od nas, którzy dorastali w niedemokratycznym państwie – to była wartość. I fajnie, ale zaraz przyszła reforma Balcerowicza i okazało się, że ludzi, dla których wolność jest ważna, jest coraz mniej. Bo ciężko jest marzyć o wolności, kiedy nie masz roboty.
A w trzecim, najprostszym sensie, problem z edukacją bierze się stąd, że inteligentni ludzie, predysponowani do nauczania, uciekają ze szkół, bo w innej branży mogą znaleźć lepsze życie. Finlandia jest dowodem na to, że może być inaczej.
Ale my nie jesteśmy Finlandią…
Rozumiem różnice wielkości, pieniędzy, poziomu, ale mam wrażenie, że u nas nawet nie podjęto próby. Właśnie przechodzimy przez siódmą czy ósmą poważną reformę edukacji, która właściwie nic w niej nie zmienia. A w każdym razie nie na lepsze.
To charakterystyczne, że na koncertach [w mniejszych miastach] są ludzie w wieku „do końca szkół średnich”, a potem już czterdziestolatkowie, którzy nie wyjechali, bo mają rodziny. Albo ludzie, którzy przyszli na koncert, bo akurat przyjechali do rodziny, z Anglii albo z Niemiec. To jest przesmutne – nie ma młodych ludzi w wieku pozaszkolnym. Wszyscy spieprzają albo na studia, albo do roboty.
A ci ludzie, którzy przyjeżdżają tu z Luton albo Birmingham i przychodzą na twoje koncerty – oni nie lubią tego kraju?
Zauważam podejście schizofreniczne. Z jednej strony, tęsknota i coś, co nazwałbym patriotyzmem, miłością do kraju i miejsca, gdzie się wychowali. Z drugiej jednak, coś na kształt – trochę nieuświadomionej – pogardy.
Do kogo? Do tych, co zostali?
Kiedy żyjesz w Anglii, Niemczech czy Francji – które oczywiście mają swoje kłopoty – nagle lepiej widzisz wszystkie niedoskonałości w Polsce. Przyjeżdżasz z Anglii i widzisz, że służba zdrowia może działać lepiej. Wracasz z Niemiec i widzisz, że tam socjal ma sens, bo potrafi wyciągać ludzi z biedy i dawać im szansę, a nie jest tylko jałmużną, która zasypuje doły do połowy.
Do połowy?
Tak, że nikt z tych dołów nie wychodzi tylko trochę wyżej patrzy. I myślisz sobie: „Ku***a, u nas to się nigdy nie zmieni”.
I zamiast zmieniać samemu, łatwiej wyjechać?
Mój kolega, lekarz, który wyjechał do Anglii kilka lat temu i pewnie już tam zostanie, powiedział mi: „Słuchaj, nie jest u nas aż tak źle i pewnie zbliżymy się do tego poziomu życia, co na Zachodzie. Ale za 30–40 lat. Całe moje życie”.
Więc po co mam czekać?
Nie. Ja nie doczekam. Tu miałem dwa etaty, robiłem dodatkową specjalizację i zastanawialiśmy się z żoną, czy nas stać na dziecko. A tam mam jeden etat, nie jestem żadnym bogaczem, ale stać mnie na wynajem mieszkania w niezłej dzielnicy, mam dwójkę dzieci i… żyję normalnie. Jasne, mam swoje kłopoty, ale nie martwię się, że mi się to nagle wszystko rozsypie, bo będę miał kilka stów za mało. Nie pojadę na wycieczkę dookoła świata, ale żyję sobie normalnie – jestem niższą klasą średnią.
A u nas?
A u nas klasa średnia wisi na włosku. To są 2–3 raty kredytu od bezdomności. I to właśnie ludzi bardzo zniechęca.
Co?
Niepewność. Trudno się żyje, kiedy cały czas jesteś w strachu.
Przed czym?
Upadkiem ekonomicznym. Teraz, kiedy przy władzy jest partia, która na sztandarach ma solidarność i prawa pracownicze, można było liczyć, że to zostanie odkręcone. Nie wygląda na to. Wprowadzono 500+ – i słusznie. Pewnie zrobiłbym to nieco inaczej, ale to być może pierwszy po 1989 roku program społeczny, który ludzie odczuli. I więcej, poczuli – nawet jeśli to nie jest prawda – że państwo się o nich troszczy.
Ja już nie mogę słuchać tych rozmów z inteligentami, którzy mówią, że to głupi ludzie, bo nie rozumieją, że to z podatków. Jeśli to jest takie proste, trzeba to było zrobić. Wyzywanie ludzi biedniejszych od idiotów, to bardzo słaby pomysł na odzyskanie władzy.
Ludzie, którzy się PRL-em nie zajmują, nie gardłują na ten temat. Nie piszą w sieci: „Ch***j nas to obchodzi”, tylko odpuszczają. W związku z tym mamy wrażenie, że wciąż wszyscy myślą tylko o tym, kto był agentem i „komuchem”, chociaż tak naprawdę dla większości ludzi to jest nieważne. Dla mnie to też jest nieważne.
Mój redaktor naczelny, Jarosław Kuisz, w książce „Koniec pokoleń podległości” zwraca uwagę na prosty fakt. Ludzie, którzy urodzili się w roku 1990 mają dziś 28 lat. To pierwsze pokolenie od czasów trzeciego rozbioru, które urodziło się i dojrzało w wolnym kraju. Ci ludzie muszą inaczej myśleć, a opowieści o PRL-u – jak sam wspomniałeś – to dla nich kompletna abstrakcja. Dla mnie też dużo ważniejsza niż przeszłość czyjegoś dziadka jest przyszłość moich synów.
Mnie historia PRL-u interesuje i lubię sobie poczytać na przykład Karola Modzelewskiego. Ale w sensie politycznym zajmowanie się PRL-em to jest buksowanie w miejscu. A wydaje mi się, że jesteśmy w ważnym momencie dla historii nie tylko Polski, ale i świata. Przegapianie tego momentu skończy się dla naszych dzieci bardzo źle. Napawa mnie to nie tyle strachem, co bezbrzeżnym smutkiem.
W momencie, kiedy na świecie dzieją się rzeczy bardzo ważne i w sensie politycznym, i w sensie ekologicznym, społecznym, my siedzimy w trumnach. Tylko to już nie jest wyłącznie Dmowski i Piłsudski, ale trumny Jaruzelskiego, Lecha Kaczyńskiego i legenda żyjącego jeszcze Wałęsy. Od dłuższego czasu mam takie wrażenie, że moja córka przyjdzie do mnie za dwadzieścia lat w totalnie spieprzonym świecie i zapyta: „Jak, k***wa, mogliście do tego dopuścić?”. Tego się boję. Powiedziałeś o tym pokoleniu, które dorosło…
Kuisz twierdzi, że na naszych oczach kończą się pokolenia podległości. My jeszcze należymy do tego wcześniejszego, ale od dawna żyją już ludzie, którzy nigdy nie mieli doświadczenia tego, że żyją w nieswoim państwie.
Było już takiej pokolenie w II RP i nawet miało swoją nazwę: Kolumbowie. Obyśmy nie wyprodukowali nowych Kolumbów.
Ale my ciągle myślimy w tych kategoriach. Jak się w Polsce mierzy patriotyzm? Pytaniem, czy zginąłbyś za ojczyznę. Mało kto mówi – tak jak ty przed chwilą – że wartością jest normalne życie.
Ja nie mam nic przeciwko tradycji patriotycznej i obchodzeniu świąt narodowych. To buduje tożsamość. Kłopot mam z tym, że to nam przykrywa całą resztę. To wielkie płótno martyrologiczno-patriotyczne przykryło ten kraj i trzeba sobie wycinać w nim dziury, żeby spojrzeć w przyszłość. Bez sensu! Niech ta flaga sobie powiewa w swoim miejscu, a my się otwórzmy.
Chciałbyś, żeby twoja córka tu została?
Tak, ja jestem patriotą. Takim dziwnym pewnie, nie nadawałbym się do czytanki. Natomiast, o ile jeszcze paręnaście lat temu zupełnie nie brałem pod uwagę wyjazdu, to teraz… Tu na Saskiej Kępie jesteśmy w kotlince i powietrze mamy kilka razy gorsze, niż pozwalają normy. Kiedy rano się zastanawiam, czy mogę wyjść z córką na spacer, to przychodzi mi do głowy taka myśl, że można…
…wyjechać do Londynu i grać koncerty dla Polaków?
Raczej do Nowej Zelandii i zająć się czymś innym, dopóki mam jeszcze sprawne ręce. Ja to ja, to mi jakoś znacznie życia nie wydłuży ani nie skróci. Ale mam się godzić na to, że przez następne dziesięć czy dwadzieścia lat moje dziecko będzie codziennie trute?!
Od dłuższego czasu mam takie wrażenie, że moja córka przyjdzie do mnie za 20 lat w totalnie spieprzonym świecie i zapyta: „Jak k…wa mogliście do tego dopuścić?”. Tego się boję.
Cała ta wierchuszka pisowska, która chce budować nową elektrownię w Ostrołęce, która będzie nas truć, produkować najdroższy prąd na świecie i nic nam to, k***wa, nie da. Zupełnie nie rozumiem, jak w głowach tych ludzi odbywa się ta racjonalizacja. To już po prostu szatan się przechadza… Rozumiem, że tam są pieniądze, ale to jest albo skrajne zło, albo skrajna głupota. Nasz prezydent, który mówi, że w zasadzie nie ma globalnego ocieplenia. Co ja mogę o nim myśleć? Że jest głupcem. To trochę smutna konstatacja.
Ty jesteś bardziej wk***wiony czy smutny?
To wszystko nie jest ani czarne, ani białe. Lubię ludzi, nawet tych którzy błądzą. Staram się w nich odnajdywać rzeczy lepsze. To powoduje raczej nostalgię niż wk***wienie. Ale muszę przyznać, że odkąd mam córkę, to wk***wienie rośnie, bo wiem, że ci ludzie u władzy są odpowiedzialni za to, jak będzie wyglądać życie mojego dziecka. I kiedy stwierdzam, że są idiotami albo cynikami, to wtedy się wk***wiam.
Skoro tu jesteś...
...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa
Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.
Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!
PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU
KOMENTARZE
